มักจะมีเพื่อนคนหนึ่งในกลุ่มเสมอที่นิสัยเฮฮาทุกครั้งที่ได้รวมกลุ่มเจอกัน และก็อาจจะติดนิสัยเฮฮาไปบนโลกออนไลน์ด้วยเวลาที่มีโพสต์หรือคอมเมนต์กัน แต่บางครั้ง ย้ำว่าบางครั้งความตลกเฮฮาก็อาจผิดจังหวะกันได้ เรื่องนี้อาจไม่มีใครผิดเพราะด้วยโลกดิจิทัลที่การโพสต์แสดงความรู้สึกแบบกว้าง ๆ อาจหมายถึงใครหรืออะไรก็ได้ แม้กระทั้งเพื่อนหรือคนในครอบครัวเองก็ไม่รู้ว่าหมายถึงเรื่องอะไร ไม่แปลกหากจะมีคนมาคอมเมนต์ตลกแบบผิดที่ผิดทาง
ต้องยอมรับว่าสังคมไทยนิยมความครื้นเครงอารมณ์ดี และหลายต่อหลายครั้งอยู่บนพื้นฐานของการข่มผู้อื่น หรือการด้อยค่ากระนั้นเรื่องนี้ก็ยังคงฝังแน่นอยู่ในวัฒนธรรมของเรา ไม่เว้นแม้แต่การหยอกล้อบนโลกออนไลน์ กระนั้นการที่คนบางคนแสดงความคิดเห็นหยอกล้อ แซว หรือติดตลกไปซะทุกเรื่องก็ใช่ว่าจะเหมาะสม อาจถึงขั้นที่เพื่อนๆ เอือมระอาแบบไม่รู้ตัว การมีอารมณ์ดีเป็นเรื่องดีแต่หากใช้ผิดที่ก็เหมือนดาบสองคมที่พร้อมทำร้ายผู้อื่น และทำร้ายผู้กระทำเองได้เช่นกัน
เรียนรู้เกี่ยวกับทักษะพลเมืองดิจิทัลที่น่าสนใจคลิก Digital Citizenship ทักษะพลเมืองดิจิทัล
มุขตลกผิดกาลเทศะ
เปรียบเสมือนดาบสองคมที่พร้อมบาดใจผู้คน มุขตลกเหล่านี้มักเกิดขึ้นโดยไม่ได้คำนึงถึงบริบท สถานการณ์ บุคคล หรือบรรยากาศ ส่งผลให้เกิดผลเสียมากกว่าผลดี เช่น
- สร้างความไม่พอใจ: มุขตลกที่ไม่เหมาะสมอาจสร้างความไม่พอใจให้กับผู้รับสาร
- สร้างความเกลียดชัง: มุขตลกที่ล้อเลียนหรือดูถูกผู้อื่น อาจสร้างความเกลียดชัง
- สร้างความเข้าใจผิด: มุขตลกที่คลุมเครือ อาจสร้างความเข้าใจผิด
- สร้างความเสียหาย: มุขตลกที่บิดเบือนข้อมูล อาจสร้างความเสียหายต่อชื่อเสียงหรือภาพลักษณ์
ตัวอย่าง:
- เล่นมุขตลกเกี่ยวกับเหตุการณ์ร้ายแรง: การเล่นมุขตลกเกี่ยวกับเหตุการณ์ร้ายแรง เช่น ภัยธรรมชาติ อุบัติเหตุ หรือการสูญเสีย เป็นการไม่เคารพต่อผู้ประสบภัยและครอบครัว
- เล่นมุขตลกที่ล้อเลียนผู้อื่น: การเล่นมุขตลกที่ล้อเลียนรูปลักษณ์ เพศ ศาสนา เชื้อชาติ หรือรสนิยมส่วนตัว เป็นการล่วงละเมิดสิทธิและสร้างความเกลียดชัง
- เล่นมุขตลกในสถานที่ไม่เหมาะสม: การเล่นมุขตลกในสถานที่ที่ควรมีความสุภาพ เช่น งานศพ หรือสถานที่ทางศาสนา เป็นการไม่เคารพสถานที่
- แชร์ข่าวปลอม: การแชร์ข่าวปลอมหรือข้อมูลเท็จ เป็นการสร้างความเสียหายต่อสังคม
ยิ่งสนิทยิ่งตลก?
มิตรภาพ บนโลกออนไลน์ เต็มไปด้วยสีสัน หนึ่งในกิจกรรมที่สร้างความสนุกสนาน ผ่อนคลาย และกระชับความสัมพันธ์ คือ การหยอกล้อ แลกมุขตลก แต่ด้วยความคุ้นเคย สนิทสนม บางครั้งอาจเผลอเล่นมุขตลกที่ “เกินขีดจำกัด” ส่งผลเสียมากกว่าผลดี
ตัวอย่างมุขตลกที่ควรระวัง:
- ล้อเลียนรูปลักษณ์: การล้อรูปลักษณ์ เพศ สรีระ ผิวพรรณ อาจสร้างปมด้อย ทำร้ายความมั่นใจ
- ล้อเลียนเรื่องส่วนตัว: การเปิดเผยความลับ เรื่องส่วนตัว อาจสร้างความอับอาย เสียชื่อเสียง
- ล้อเลียนประเด็นอ่อนไหว: การล้อเลียน ศาสนา ความเชื่อ ครอบครัว อาจสร้างความเกลียดชัง
- ใช้คำหยาบคาย: การใช้คำหยาบคาย ลามกอนาจาร อาจสร้างความรังเกียจ เสียภาพลักษณ์
- มุขตลกบูลลี่: การกลั่นแกล้ง ซ้ำเติม ย้ำแผล อาจสร้างบาดแผลทางใจ
ผลเสียของการหยอกล้อที่เกินขีดจำกัด:
- ทำลายมิตรภาพ: สร้างความร้าวฉาน ทะเลาะ ผิดใจ
- สร้างความเกลียดชัง: สร้างศัตรู บล็อก แบน
- สร้างความเสียหาย: เสียชื่อเสียง ถูกคุกคาม
- สร้างบาดแผลทางใจ: เกิดภาวะซึมเศร้า เก็บกด
การหยอกล้อที่ว่านี้ไม่ได้หมายถึงไซเบอร์บูลลี่ ไม่ใช่การเหยียด หรือด้อยค่า แต่เป็นความตลกขบขันผิดที่ผิดเวลาจนมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเสียความรู้สึก ซึ่งการสำรวจไม่ใช่เพียงประเทศไทย แต่เป็นทั่วโลกนั่นคือเกิดจากคนสนิท คนใกล้ตัวนี่แหละ
ด้วยความที่ยิ่งสนิทก็อาจจะหยอกล้อกันได้ตรง ๆ ทว่าการหยอกล้อต่อหน้าแตกต่างจากการหยอกล้อผ่านข้อความแสดงความคิดเห็นบนโลกออนไลน์ เพราะมันไม่มีน้ำเสียง สีหน้า ท่าทางภาษากาย หรือแววตาที่จริงใจใสซื่อของผู้ที่พยายามจะสร้างบรรยากาศดี หรือในทางกลับผู้ที่คอมเมนต์กันอาจไม่เห็นสีหน้าอารมณ์ของผู้ที่โพสต์ความรู้สึกลงบนโซเชียล ว่ากำลังจริงจังมากแค่ไหน
โดยเฉพาะประเด็นไซเบอร์บูลลี่ที่รุนแรงยิ่งกว่าการหยอกล้อนั้น จากการสำรวจก็ยังคงพบว่าคนสนิท เพื่อสนิทกใกล้ตัวรี่แหละที่ติดอันดับต้น ๆ ในการบูลลี่ เพราะยิ่งสนิทก็ยิ่งรู้ลึก และยิ่งทำให้การบูลลี่นั้นเจ็บปวดมากยิ่งขึ้น ฉะนั้นแล้วพูดได้ว่าการที่สนิทกับใครมาก ๆ ยิ่งต้องแสดงความเข้าอกเข้าใจมากกว่าเดิม
ตลกRight? ตลกร้าย
ทุกคนมีสิทธิ์ที่จะทำตัวตลก แต่จะดีกว่าถ้าคนๆนั้นรู้จักที่จะเลือกตลกอย่างถูกจังหวะเวลา และรู้ว่าความตลกของตนเองไม่ทำร้ายใคร ค่านิยมนี้ไม่เพียงกำลังเป็นพื้นฐานที่กำลังปรับทัศนคติของคนในสังคมให้ค่อยๆ ปรับการหยอกล้อไปในทิศทางที่ดีขึ้น เป็นแนวโน้มที่ดีเพราะค่านิยมดังกล่าวกำลังค่อยๆเป็นค่านิยมของ “พลเมืองโลก” ที่นานาประเทศยอมรับ ความสนุกแบบใหม่กำลังค่อยเคล่อนตัวเข้ามาให้เราสามารถเลือกที่จะสนุกไปได้ทุกคน สนุกไปได้พร้อม ๆ กัน มากกว่าเพียงคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง
สรุป
มิตรภาพ บนโลกออนไลน์ เต็มไปด้วยสีสัน หนึ่งในกิจกรรมที่สร้างความสนุกสนาน ผ่อนคลาย และกระชับความสัมพันธ์ คือ การหยอกล้อ แลกมุขตลก แต่ด้วยความคุ้นเคย สนิทสนม บางครั้งอาจเผลอเล่นมุขตลกที่ “เกินขีดจำกัด” ส่งผลเสียมากกว่าผลดี
จงจำไว้ คำพูดเพียงคำเดียว มุขตลกเพียงมุขเดียว สามารถสร้างรอยยิ้ม หรือสร้างบาดแผล เล่นตลกอย่างชาญฉลาด เล่นตลกอย่างมี Verantwortung เพื่อโลกออนไลน์ที่เต็มไปด้วยเสียงหัวเราะ และมิตรภาพที่งดงาม
เล่นตลกอย่างมีสติ มุ่งสร้างมิตรภาพ
